Botanische tuin Padua

Onlangs bezocht ik de botanische tuin van Padua, Italië. Het is de oudste botanische tuin van de wereld, gelieerd aan een universiteit. De ‘orto botanico’ stamt uit 1545 en heeft nog steeds hetzelfde ontwerp, wat zeer bijzonder is. Het was een lang gekoesterde wens van mij om deze tuin te bezoeken. Ook omdat het sinds enkele jaren een hypermoderne kas heeft, met een geweldige botanische collectie.

Het ontwerp
Daniele Barbaro, een Venetiaanse edelman, wordt als de architect van de tuin beschouwd. Hij volgde het voorbeeld van de middeleeuwse horti conclusi (omheinde tuinen) en ontwierp een tuin met een perfect patroon, bestaande uit een vierkant binnen een cirkel die wordt verdeeld in vier delen door twee paden die gericht zijn op de windstreken. In de eeuwen erna werden elementen aan de tuin toegevoegd, zoals fonteinen, toegangspoorten en beelden.

maquette van het oorspronkelijke ontwerp.

De verzameling
Iedere botanische tuin bestaat uit een verzameling van een grote verscheidenheid aan planten, die zijn onderverdeeld in categorieën en soorten, met het doel ze te kunnen observeren en bestuderen. De botanische tuin van Padua vormt hierop geen uitzondering. Er zijn ca. 3.500 verschillende soorten die, natuurlijk op kleine schaal, een aanzienlijk deel van het plantenrijk vertegenwoordigen. Een interessante sectie is die met medicinale planten. Hieronder ook enkele zeer giftige exemplaren zoals Ricinus communis (wonderboom, castorolieplant). Het zijn de bonen, en dan met name de olie die daaruit kan worden geperst, die dodelijk zijn. De bloemen zijn wel heel mooi!

hibiscus

Ricinus communis

De boom van Goethe
In een aparte, achthoekige hoge kas, gebouwd in 1935, staat ‘Goethes palm’. De dwerg-waaierpalm, Trachycarpus fortunei, werd in 1585 in de botanische tuin geplant en is daarmee de oudste plant in de tuin. ‘Goethes palm’, omdat deze de dichter, na hem te hebben gezien in 1786, inspireerde tot het schrijven van zijn evolutietheorie in zijn ‘Essay on the Metamorphosis of Plants’. Goethe was met name geïnteresseerd in het blad van de palm; aan de basis ontwikkelen zich nerven die zich halverwege de stengel ontvouwen in een waaier.

Werelderfgoed
In 1997 werd de tuin door UNESCO opgenomen op de lijst van werelderfgoed op de volgende gronden:

‘The Botanical Garden of Padua is the original of botanical gardens in Europe, and represents the birth of botanical science, of scientific exchanges, and understanding of the relationship between nature and culture.’

‘The Botanical Garden of Padua is exceptional by virtue of its high scientific value in terms of experimentation, education and collection, and of its layout and architecture. Its herbarium and library continue to be among the most important in the world. It has made a profound contribution to the development of many modern scientific disciplines, notably botany, medicine, ecology, and pharmacy.’ (whc.unesco.org/en/list/824)

De nieuwe kas
In 2014 is een nieuwe kas geopend, genaamd de Biodiversiteitstuin. Deze enorme kas van 100 meter lang en 18 meter hoog herbergt ca. 1300 plantsoorten, afkomstig uit vijf werelddelen (Amerika, Afrika, Azië, gematigd Europa en Oceanië). De klimatologische omstandigheden waarin deze planten leven zijn nagebootst, met dezelfde luchtvochtigheids- en temperatuurkenmerken. Zo ervaar je in korte tijd een heel warm en vochtig klimaat, een koel gedeelte en een heet en droog klimaat. Tijdens je bezoek maak je als het ware een reis door de vegetatie van de aarde. Een geweldige ervaring, ook omdat je de planten en bomen ook van bovenaf kunt bekijken en zo weer veel meer ziet dan als je er doorheen loopt.